Chociaż proces z udziałem ławy przysięgłych jest uważany za istotny i fundamentalny element systemu sądownictwa, wydaje się, że większość ludzi w Irlandii poproszona o zasiadanie w ławie przysięgłych nie jest chętna, aby to zrobić.
Ok. 61 proc. osób wezwanych do pełnienia obowiązku przysięgłego w ub. r. ubiegało się o zwolnienie.
Spośród prawie 145 tys. osób, które złożyły wniosek o zwolnienie z obowiązku zasiadania w ławie przysięgłych, zostało ono przyznane w 97 proc. przypadków.
Dane te zostały przekazane deputowanemu Sinn Féin Mattowi Carthy’emu (reprezentującemu okręg wyborczy Cavan–Monaghan) w odpowiedzi na pytanie poselskie do Ministra Sprawiedliwości Jima O’Callaghana.
Według Służby Sądowej Irlandii, w 2024 r. łącznie 237 447 osób z całego kraju zostało wezwanych do zasiadania jako członkowie ławy przysięgłych i otrzymało wezwanie drogą pocztową, na które osoba jest prawnie zobowiązana odpowiedzieć.
Jednak spośród 237 447 wydanych wezwań, odpowiedzi nadesłano tylko na 181 790 (77 proc.)
Spośród otrzymanych odpowiedzi, 144 814 osób (ok. 80 proc.) poprosiło o zwolnienie z obowiązku zasiadania w ławie przysięgłych z różnych powodów, a 39 441 osób przyjęło wezwanie do zasiadania w ławie przysięgłych w sprawach sądowych.
Aby kwalifikować się do zasiadania jako przysięgły, osoba musi mieć co najmniej 18 lat, być obywatelem Irlandii, a jej nazwisko musi znajdować się w Spisie Wyborców (liście mieszkańców zarejestrowanych do głosowania), z którego losowo wybierani są wszyscy potencjalni przysięgli.
Jednakże, chociaż nazwisko osoby może znajdować się w Spisie Wyborców, niekoniecznie oznacza to, że dana osoba kwalifikuje się do bycia przysięgłym. Osoby z poważnymi wyrokami karnymi nie mają prawa uczestniczyć w ławie przysięgłych.
Zgodnie z obowiązującym prawem istnieje kilka powodów, dla których osoby mogą zostać zwolnione z pełnienia obowiązku przysięgłego. Obejmują one osoby powyżej 65. roku życia oraz osoby wykonujące pewne zawody, w tym nauczycieli szkolnych, wykładowców uniwersyteckich, studentów studiów dziennych, lekarzy, pielęgniarki, dentystów, farmaceutów i członków duchowieństwa.
Inne osoby, które mogą zostać zwolnione, to osoby z poważnymi chorobami lub niepełnosprawnościami, opiekunowie na pełny etat, rodzice, którzy nie mogą zapewnić opieki dzieciom oraz osoby samozatrudnione, których działalność gospodarcza mogłaby ucierpieć z powodu udziału w ławie przysięgłych.
Zwolnienia przysługują również parlamentarzystom, senatorom, pracownikom parlamentu oraz pracownikom służb niezbędnych
W 2024 r. spośród 144 814 wniosków o zwolnienie, aż 140 739 zostało rozpatrzonych pozytywnie (97 proc.). Odmowę otrzymało zaledwie 2 480 osób.
Podobnie było w 2023 r. spośród 218 487 osób, które otrzymały wezwania, 134 590 (61 proc.) wystąpiło o zwolnienie — i również 97 proc. takich próśb zaakceptowano.
Cytowany w „Irish Mirror” deputowany Carthy powiedział, że wysoka liczba osób, które starały się o zwolnienie z obowiązku przysięgłego „pokazuje, że istnieje problem, którym trzeba się zająć”: – Chociaż Służba Sądowa nie podała powodów zwolnień, jasne jest, że obciążenie finansowe związane z obowiązkiem przysięgłego jest kluczową kwestią.
Przysięgli w Republice Irlandii nie otrzymują wynagrodzenia za swoją służbę ani nie są im zwracane koszty poniesione w związku z uczestnictwem w obowiązku przysięgłego, takie jak koszty podróży czy opłaty za parkowanie.
Jednak w trakcie trwania procesu przysięgli otrzymują bezpłatny lunch i napoje. Dodatkowo, pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia przysięgłemu jego normalnego wynagrodzenia za czas trwania obowiązku. Jeśli pracownik otrzymuje wynagrodzenie godzinowe, liczba godzin spędzonych na obowiązku przysięgłego jest liczona jako czas pracy. Pracodawca nie może zwolnić pracownika za nieobecność w pracy spowodowaną pełnieniem obowiązku przysięgłego.
Jednak, jak jasno pokazują oficjalne statystyki, w ostatnich latach większość ludzi w Irlandii, kiedy została wezwana do zasiadania w ławie przysięgłych, z jakiegokolwiek powodu, wolała tego nie robić. Na szczęście dla nich, w niemal wszystkich przypadkach wniosek o zwolnienie został zatwierdzony.
BB
