Męczennik kościoła katolickiego
Święty Zygmunt, często też podawany w literaturze jako Zygmunt I Święty, przyszedł na świat ok. roku 472 w Lyonie we Francji. Zmarł 1 lub 2 maja roku 523, w Saint-Peravy-la-Colombe we Francji. Był on królem Burgundów w latach 516-523 a historia pamięta go jako męczennika kościoła katolickiego. Wspomniany święty nigdy nie był w Irlandii, ale tam zasłynął jako szczególnie lubiany święty, porównywany do Józefa biblijnego, którego bracia wrzucili do studni. Kojarzony jest on na Szmaragdowej Wyspie z patriarchą Dawidem, który też dopuścił się morderstwa, ale szybko odpokutował swoje winy.
Z rodu królewskiego
Zygmunt był synem króla Burgundów, noszącego imię Gundobad. Jak podają zapiski historyczne, Zygmunt jeszcze za życia ojca rządził częścią państwa. Jednak nie udało nam się ustalić, jakie terytoria i w jakim stopniu, zostały mu powierzone przez ojca. Należał on do burgundzkich zborów arian, które nie wyznawały istnienia Trójcy Świętej. Byli to tak zwani antytrynitarze. Po 501 roku, ulegając wpływom szeregu nauk, jakie głosił Awita, biskup z Vienne, Zygmunt szybko przeszedł na katolicyzm. Jako szczególny znak nawrócenia Zygmunta, stał się ufundowany przez niego w roku 515 klasztor pod wezwaniem św. Maurycego mieszczący się w Agaune. Gdy zmarł ojciec Zygmunta, co nastąpiło w roku 516, Zygmunt został samodzielnym władcą kraju.
Po śmierci żony
Po śmierci pierwszej żony, która była ukochaną córką króla Ostrogotów Teodoryka Wielkiego, Zygmunt ożenił się powtórnie. Jego drugi mariaż spowodował ostry konflikt pomiędzy synem Zygmunta oraz jego pierwszej żony. Syn ten o imieniu Sigeryk miał regularne konflikty ze swoją macochą.
Co opowiadała nowa królowa?
Według pierwszego historyka Franków a zarazem biskupa – Grzegorza z Tours, nowa królowa oskarżyła swojego pasierba o spisek, a był nim zamiar zamordowania ojca i chęć sięgnięcia po władzę nad całym krajem. Jak podają zapiski historyczne, w roku 522 Sigeryk wywołał wielką awanturę na dworze, gdy ujrzał swoją macochę paradującą po zamku w pięknej sukni należącej niegdyś do jego matki.
Za radą żony
Podenerwowany całą tą sytuacją Zygmunt, według tego, o czym relacjonował Grzegorz z Tours, oczywiście za radą żony, kazał dosypać synowi do wina bardzo mocny środek nasenny. Kiedy Sigeryk zasnął, król nakazał dwóm swoim sługom obwiązać jego szyję lnianą serwetą i mocno zaciągnąć jej krańce tak, aby szybko udusić młodzieńca. Postępek Zygmunta i jego żony wywołał wielkie oburzenie w Burgundii. Zygmunt jako król, zmuszony był odbyć publiczną pokutę. Wyruszył on zatem na pielgrzymkę do klasztoru św. Maurycego. Tam przebywał wiele miesięcy poszcząc i regularnie modląc się. Gdy jednak zbliżała się do jego kraju pożoga wojenna, Zygmunt powrócił na dwór w Lyonie.
Śmierć syna powodem wojny
Śmierć Sigeryka stała się dla Teodoryka, dziadka Sigeryka pretekstem do najechania Burgundii. W roku 523 Zygmunt przegrał wojnę z Ostrogotami. Próbował się on ratować ucieczką do klasztoru św. Maurycego, w którym zawsze znajdował ukojenie duszy, ale tym razem się to nieudało. Niedaleko bram klasztornych, sprzymierzony z Teodorykiem król Franków o imieniu Chlodomer, złapał Zygmunta wraz z żoną i dziećmi. Przez kilka miesięcy byli oni więźniami w Orleanie. Tymczasem brat Zygmunta, o imieniu Godomar, zgromadził resztki wojsk burgundzkich i nadal walczył przeciwko Ostrogotom i Frankom. Ale w tym samym czasie Chlodomer, nie zważając na prośby biskupa Awita, postanowił zgładzić Zygmunta, który już wtedy był symbolem oporu Burgundczyków.
Okrutna kara
Chlodomer rozkazał zatem przewieźć całą rodzinę królewską do podorleańskiej wioski Saint-Peravy-la-Colombe i wrzucić ich wszystkich do studni.
Sytuacja ta, jak nietrudno się domyśleć, zachowała w pamięci potomnych Zygmunta jako króla pobożnego, który odpokutował niczym izraelski król Dawid popełnioną zbrodnię. Święty Grzegorz z Tours nazywa Zygmunta męczennikiem, kościoła katolickiego i katolickich świętych.
Ciało Zygmunta pochowano w kościele pw. św. Maurycego. Do dziś spoczywa tam Zygmunt w kosztownym i artystycznie wykonanym sarkofagu. Część relikwii Zygmunta złożono w specjalnym relikwiarzu, by można je było wystawić i nosić podczas różnych procesji w tym Bożego Ciała. W wieku XIV i XV Zygmunt jako święty, należał do najpopularniejszych świętych Starego Kontynentu.
Kult świętego
Według tradycji katolickiej król Zygmunt był uważany jako wzór cnót rządzących i był też czczony przez dwory Luksemburgów, Piastów oraz Jagiellonów. Relikwie św. Zygmunta Burgundzkiego sprowadzone przez biskupa Wernera w 1166 r. znajdują się w Płocku od XII w. Król polski ostatni z dynastii Piastów – Kazimierz Wielki, zamówił u złotników krakowskich kosztowną „hermę”, czyli ozdobne popiersie Zygmunta jako świętego, w którym umieszczono jego relikwię. Hermę tą zdobi diadem piastowski z XIII stulecia, który dodatkowo ozdobiony jest szafirami, rubinami i perłami. Są one jednym z najważniejszych skarbów katedry płockiej i fundamentem kultu świętego.
Św. Zygmunt jest patronem m.in. miasta włoskiego Cremony. Podobno stamtąd kult tego świętego trafił na Szmaragdową Wyspę, ponieważ przyczynili się do tego kupcy drogimi materiami. Jest on szczególnym pomocnikiem dla chorych na malarię i przepuklinę. W kościele katolickim dzień liturgii przypada na 2 maja. W ikonografii jest on zawsze przedstawiany w palmą męczeńską w ręku.
Ewa Michałowska-Walkiewicz
FOTO: Herma św. Zygmunta przechowywana w muzeum diecezjalnym w Płocku, Piotr Milewski (Haldacar), Wikipedia, domena publiczna, CC BY 3.0
