Od 1 stycznia 2024 r. weszły w życie pierwsze reformy systemu emerytalnego w Irlandii. Osoby osiągające wiek 66 lat mogą teraz odroczyć pobieranie emerytury nawet do 70. roku życia, co wiąże się z wyższą stawką świadczenia w przyszłości. Państwowa Emerytura (składkowa) – State Pension (Contributory) nie jest uzależniona od dochodu. Można ją pobierać i jednocześnie nadal pracować lub mieć inne źródła dochodu.
Od 2025 roku rozpoczęto stopniowe wycofywanie dotychczasowej metody obliczania świadczeń – tzw. Średniej Rocznej (Yearly Average). Zastępuje ją Metoda Całkowitych Składek (Total Contribution Approach – TCA), która ma bardziej sprawiedliwie odzwierciedlać liczbę składek opłaconych i skredytowanych (zaliczonych) w całym życiu zawodowym. Proces przejścia na ten system potrwa 10 lat i zakończy się w 2034 roku, kiedy TCA stanie się jedyną obowiązującą metodą.
Wysokość wypłaty wg obu metod
Metoda Średniej Rocznej (Yearly Average – YA) polega na podzieleniu całkowitej liczby składek PRSI (opłaconych i zaliczonych) przez liczbę lat od momentu rozpoczęcia opłacania składek PRSI do roku, w którym osiąga się wiek emerytalny. Wynik – średnia liczba składek na rok – decyduje o wysokości państwowej emerytury składkowej. Możesz sprawdzić tę metodę następująco:
- oblicz okres ubezpieczenia: liczą się lata od pierwszej składki PRSI do roku, w którym osiągasz wiek emerytalny (np. 66 lat).
- Zsumuj składki: dodaje się wszystkie składki opłacone i zaliczone w tym czasie.
- Podziel przez liczbę lat: całkowitą liczbę składek dzieli się przez liczbę lat ubezpieczenia.
- Wyznacz średnią roczną: wynik pokazuje średnią liczbę składek na rok.
- Określ stawkę emerytury: im wyższa średnia, tym wyższa stawka emerytury. Istnieją progi – np. pełna emerytura przysługuje przy średniej bliskiej maksymalnej liczbie składek rocznych (ok. 48–52). Przy przepracowaniu 10-14 lat i odprowadzaniu pełnych składek za te lata tygodniowa stawka dla osoby w wielu 66 lat wynosi 115,60 €.
Metoda Całkowitych Składek (Total Contribution Approach – TCA) służy do ustalania wysokości państwowej emerytury (składkowej) dla osób urodzonych 1 września 1946 roku lub później. Ten sposób obliczania opiera się na łącznej liczbie składek, jakie dana osoba wpłaciła w trakcie swojego życia zawodowego – zarówno składek opłaconych, jak i skredytowanych – do maksymalnej liczby 2 080 składek (40 lat).
Jak działa TCA?
Zliczanie składek ogółem: metoda sumuje wszystkie składki opłacone i zaliczone do momentu złożenia wniosku o emeryturę. (Składki opłacone: to składki na ubezpieczenie społeczne (PRSI) odprowadzane z tytułu zatrudnienia a składki skredytowane (zaliczone): to składki przyznawane za okresy, w których osoba nie mogła pracować, np. podczas pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub zasiłku chorobowego. W ramach TCA obowiązuje limit 520 zaliczonych składek. Zalicza się też okresy opiekuńcze (HomeCaring periods): te składki są przyznawane za czas poświęcony na opiekę nad dzieckiem, osobą z niepełnosprawnością lub osobą starszą. Obowiązuje limit 1 040 składek dla takich okresów.
Aby otrzymać maksymalną stawkę emerytury, osoba musi mieć co najmniej 2 080 składek podlegających uwzględnieniu (opłaconych i zaliczonych).
Jeśli liczba składek jest mniejsza niż 2 080, wysokość emerytury będzie wyliczana proporcjonalnie w stosunku do maksymalnej stawki i twojej liczby składek.
Możesz obliczyć ją następująco. Na przykład przy odprowadzeniu składek za 14 lat (ok.728 składek tygodniowa stawka emerytury wyniesie: 728/2080=0.35 stawki obecnej emerytury dla osoby w wieku 66 lat (€289.30) i będzie to: €101.26.
Aczkolwiek urząd wybiera korzystniejszą metodę dla petenta: państwowa emerytura jest obliczana według obu metod, a osoba otrzymuje wyższą z dwóch kwot.
