Matka Irlandii
Celtycka bogini Ériu, potocznie nazywana także Éire lub Erin, była córką Fiachy mac Delbaitha – mitycznego króla Irlandii. Jej matką była Ernmas, bogini wszelkiego życia na ziemi i natury. Ériu była w Dalriadzie [królestwo celtyckie – red.] i mitologii celtyckiej uosobieniem Szmaragdowej Wyspy. Dzisiejsza nazwa państwa Irlandia pochodzi właśnie od jej imienia.
Hibernia
Historyczną, a przede wszystkim łacińską nazwą Irlandii, była Hibernia. Została nadana temu państwu przez Rzymian. Nazwa Hibernia pochodzi właściwie od greckiego słowa Ἰουερνία (Iuernia). Ale spotykana jest także kolejna inna nazwa Szmaragdowej Wyspy brzmiąca Ἰέρνη (Iernē). Nazwa rzymska, jak nam wiadomo, została „przerobiona” na Hibernia ze względu na swoje podobieństwo do wyrazu (łac.) hibernus, co się tłumaczy jako po prostu „zimny” lub „zimowy”. Współczesna nazwa Irlandii, która jak wspomniano wcześniej nawiązuje do imienia bogi Ériu (Éire), pochodzi od protoceltyckiego wyrazu īweriū lub īwerion, co oznacza w tłumaczeniu „urodzajne miejsce”.
Pani tej ziemi
„Ériu, innymi słowy matka bogini, pani tej ziemi”, miała dwie siostry o imionach Fodla (inaczej Fotla) i Banba. Wszystkie trzy tworzyły ważną trójkę bogiń. Wśród nich, Ériu reprezentowała aspekt dziewiczy i duchowy.
Trzy siostry są przedstawiane jako boginie suwerenności, odwagi i sprawiedliwości. Ériu, Fodla i Banba, z biegiem czasu poślubiły braci z ludu Tuatha Dé Danann. Byli to chłopcy o imionach MacGreina, MacCechta i MacCuilla, rzecz jasna to właśnie oni początkowo rządzili Irlandią. Ériu pewnego razu zobaczyła podczas kąpieli w rzece pięknego chłopca, który miał na imię Fomoran. On, jak się wkrótce okazało, był księciem. Z nim to właśnie Ériu wdała się w romans i to właśnie z nim miała syna Bresa. Z biegiem lat okazało się, że Bres był w panteonie bóstw irlandzkich bogiem płodności i rolnictwa.
W czasie święta Beltane
Pewnego razu do Irlandii w czasie święta Beltane celebrowanego pod wodzą Amhairghina, (Amergina), przyjechali z południa z Hiszpanii Milezjanie. Był to starożytny lud, mieszkający na południowo-zachodnim brzegu wyspy. Między agresywnymi najeźdźcami, a królami iryjskimi, jak nie trudno się domyśleć, doszło do bitwy, która rozegrała się pod Sliabh Mis w trzecim dniu po zejściu hiszpańskich intruzów na ląd. Pierwsze starcie nie miało rozstrzygnięcia. Najeźdźcy byli zmuszeni do opuszczenia Szmaragdowej Wyspy. Ale wkrótce powtórnie wylądowali u ujścia Boyne, a dokładnie na równinie Brega. Na swej drodze zobaczyli piękną boginię Ériu, wraz z jej siostrami Banba i Fotla. Mężowie tych bogiń Mac Cuill, Mac Cecht, a także Mac Gréine, którzy w tym czasie byli królami Tuatha Dé, poprosili więc o trzydniowy rozejm. W tym też czasie Milezjanie mieli wrócić na swoje statki, no i oczywiście odpłynąć na odległość „dziewięciu fal” od irlandzkiego brzegu, aby rozegrać nadciągającą bitwę sprawiedliwie i w należyty sposób.
Przy użyciu nadprzyrodzonych mocy
Milezjanie przystali na tę propozycję bardzo szybko, ale Tuatha Dé użyli swych nadprzyrodzonych mocy i stworzyli magiczny sztorm, który miał zepchnąć intruzów bardzo daleko od Szmaragdowej Wyspy. Jednakże w tym też czasie, milezjański poeta Amergin „chwycił morze swymi wersami”, by jego ludzie mogli wylądować i szybko pokonać Tuatha Dé w bitwie pod Tarą. W jej wyniku kraj irlandzki został podzielony. Milezjanie otrzymali całą nadziemną część Zielonej Wyspy, podczas gdy Tuatha de Danaan dostali część podziemną. Bardzo długo i rzecz jasna zawzięcie, Ériu prowadziła walki z najeźdźcami o Irlandię, wygrywając drobne bitwy, ale przegrywając wojnę, ocaliła wyspę. Aby ją uhonorować jako niestrudzoną wojowniczkę, chociaż była ona ich przeciwnikiem, Milezjanie nazwali Irlandię od jej imienia, chociaż od czasu do czasu imiona sióstr: Banba i Fodla do chwili obecnej są w użyciu jako liryczne i poetyczne określenia Szmaragdowej Wyspy.
Skrzydlata bogini
Podobno Ériu była boginią skrzydlatą. Na co dzień miała cechy morfologiczne człowieka, zaś kiedy patrolowała cały kraj, przybierała często postać „skrzydlatej kobiety”, co jej ułatwiało doglądanie wszystkiego z góry. Wymierzała kary, gdy jakieś osoby ówcześnie zamieszkujące Szmaragdową Wyspę były jej nieposłuszne.
Zwyczajowo była nazywana Boginią Sprawiedliwości. Wymierzane przez nią kary należały zawsze do cielesnych. Często też potrafiła zamykać winowajców do ciemnych czeluści, z których mogli wyjść dopiero po upływie trzech pełnych dni. Była to najlżejsza kara.
Zabawy Ériu
Ériu bardzo lubiła się bawić. Kochała śpiew i taniec. Organizowała także dla innych bogów z panteonu irlandzkiego zabawy przy rozpalonym ognisku. Tak więc znając upodobania tej bogini, chcący się jej przypodobać, mieszkańcy Szmaragdowej Wyspy często na jej cześć rozpalali ognie, przy których śpiewali wielbiąc ją i jej siostrzyce.
W maju obchodzone jest tak zwane święto ognia – Baltane na cześć bogini Ériu, które celebruje nadejście lata, życie, płodność i urodzaj w nadchodzącym roku.
Ewa Michałowska- Walkiewicz
FOTO: Obraz „Harfa Erin” autorstwa Thomasa Buchanana Read (1867 r.), domena publiczna
