Tłumacze sądowi kosztują coraz więcej – język polski w czołówce
W pierwszej połowie 2025 r. irlandzkie sądy wydały ponad 2 mln euro na usługi tłumaczy ustnych w sprawach karnych i cywilnych. To aż 40-proc. wzrost w porównaniu z rokiem ubiegłym. Wśród najczęściej zamawianych języków znalazł się polski – tuż za rumuńskim – co potwierdza rosnącą różnorodność językową osób uczestniczących w postępowaniach sądowych w Irlandii. Państwo pokrywa pełne koszty tłumaczeń, zgodnie z przepisami gwarantującymi prawo do sprawiedliwego procesu.
Służba Sądowa Irlandii wydała ponad 5 mln euro na tłumaczy ustnych w postępowaniach karnych i cywilnych w ciągu ostatnich osiemnastu miesięcy. Przewiduje się, że całkowity koszt w tym roku będzie znacznie wyższy niż w roku ubiegłym – tylko w okresie od stycznia do czerwca wydano już 2,09 mln euro.
Kwota ta oznacza wzrost o ok. 40 proc. w porównaniu z całorocznym wydatkiem wynoszącym nieco poniżej 2,99 mln euro w 2024 roku.
Zakres języków, w których w ostatnich latach zamawiano tłumaczenia sądowe, wyraźnie odzwierciedla różnorodność językową osób oskarżonych o przestępstwa, które potrzebują tłumaczenia na język ojczysty.
Według danych Służby Sądowej, w ubiegłym roku zapewniono tłumaczenia w 76 różnych językach.
Służba Sądowa podała, że dziesięć najczęściej zamawianych języków w 2025 roku (do końca czerwca) to: rumuński, polski, portugalski, rosyjski, litewski.
Pierwszą dziesiątkę uzupełniają: arabski, ukraiński, gruziński, słowacki i hiszpański.
W 2025 r. usługi tłumaczeniowe świadczono już w 70 językach, w tym m.in. w: rohingya (najczęściej używany w Mjanmie), khmerskim (jęz. urzędowy Kambodży), urdu (jęz. urzędowy Pakistanu), yoruba (jęz. najczęściej używany w południowo-zachodniej Nigerii), oraz kinyarwanda (jęz. narodowy Rwandy, używany także w Ugandzie i niektórych regionach Konga).
W Irlandii Rozporządzenie Wykonawcze nr 565 z 2013 roku wprowadziło w życie przepisy Dyrektywy UE z 1972 roku (Interpretacja i Tłumaczenie w Postępowaniach Karnych), które gwarantują prawo do tłumaczenia i interpretacji osobom podejrzanym i oskarżonym, które nie rozumieją lub nie posługują się językiem postępowania sądowego.
Ponadto prawo stanowi, że: „Jeśli sąd zarządzi obecność tłumacza, Służba Sądowa zapewni jego obecność i pokryje związane z tym koszty.”
Innymi słowy, pełny koszt tłumacza pokrywany jest przez państwo, a nie przez oskarżonego.
Wniosek o zapewnienie tłumacza składany jest do sądu – zazwyczaj przez obrońcę oskarżonego, czasem przez sekretarza sądowego – a ostateczną decyzję o jego zatwierdzeniu podejmuje sędzia.
Jeśli sędzia zatwierdzi wniosek, Służba Sądowa dokonuje rezerwacji tłumacza w wymaganym języku na podstawie jego zarządzenia.
Służba Sądowa współpracuje z kilkoma profesjonalnymi agencjami, które dostarczają certyfikowanych tłumaczy według stawek określonych w umowie.
Powszechnie uznaje się, że tłumaczenie dla oskarżonych w sprawach karnych ma kluczowe znaczenie, ponieważ język używany w sądzie jest specjalistyczny i często trudny do zrozumienia – nawet dla osób biegle posługujących się językiem angielskim.
Rosnące wydatki na tłumaczy sądowych pokazują, jak ważna jest dostępność językowa w irlandzkim wymiarze sprawiedliwości. Prawo do zrozumienia postępowania to fundament uczciwego procesu – niezależnie od języka, którym posługuje się oskarżony.
RK
