Kolumba, opat z Hy, innymi słowy Kolumba z Iony, przyszedł na świat dnia 7 grudnia 521 roku w Gartan, w hrastwie Donegal. Zmarł w dniu 9 czerwca 597 roku na wyspie Iona. Zasłynął jako irlandzki święty Kościoła Rzymskokatolickiego, a zarazem jako opat i misjonarz. Jest on uznany jako jeden z dwunastu apostołów Szmaragdowej Wyspy.
Jego homilie
Niektóre kościoły prawosławne, jak również i katolickie, w swoich kazaniach powołują się na słowa jego homilii. Najczęściej kościoły protestanckie uznają go za bohatera wiary i służby ewangelizacyjnej. Luteranie natomiast wraz z anglikanami zaliczają go do tak zwanego panteonu „odnowicieli kościoła”.
Gołąb Kościoła
Prawdziwe imię Kolumby brzmi Columcille. Zapisywane jest ono w Irlandii jako Colum Cille, czyli „Gołąb Kościoła”. Na chrzcie otrzymał on jeszcze inne imię, które brzmi Crimthann. Jest on znany nie tylko na Szmaragdowej Wyspie, ale i w Szkocji, przede wszystkim pod łacińską odmianą swojego chrzcielnego imienia, które brzmi Columba. W wersji polskiej natomiast występuje to imię jako Kolumban.
Starszy…
Nazwany on został Kolumbanem Starszym dla odróżnienia od Kolumbana Młodszego, który również jest świętym. Z tego samego powodu otrzymał kolejny przydomek „Kolumby, opata z Hy” lub z wyspy Iona. Jest to imię najczęściej występujące w polskich opracowaniach odnośnie wiary katolickiej.
Z królewskiego rodu
Kolumba pochodził z panującego w VI stuleciu królewskiego rodu Ui Neil. Był zatem potomkiem Nialla, który rzecz jasna był królem Irlandii. Panował w V stuleciu naszej ery. Wykształcenie Kolumba zdobywał w wielu miejscach, m.in. w klasztorze w Moville. Tam, pod opieką Finiana, który też zalicza się do katolickich świętych Irlandii, zdobył najwięcej wiedzy biblijnej i historycznej. Naukę swoją kontynuował też w klasztorze Glas Naoidhen, które dzisiaj jako dzielnica Dublina brzmi Glasnevin. Tutaj prowadził go święty Mobi. W klasztorze tym Kolumba otrzymał kapłańskie święcenia od biskupa Clonfert.
Zakładanie klasztorów
Po zakończeniu nauki, Kolumba, jak dawniej praktykowano, rozpoczął zakładanie klasztorów. W roku 546 w Derry w Ulsterze założył pierwszy klasztor. Według historycznych źródeł, w tym samym czasie Kolumba udał się do Tours gdzie odszukał grób i relikwie świętego Marcina. Znalazł także mszał zwany z czasem zwyczajowo Missale Columbae. Zabrał go ze sobą do Derry.
W Moville
W roku 560, gdy Kolumba przebywał w Moville, kopiował w wielkiej tajemnicy słynny psałterz Cathach, który przywiózł z Rzymu Finian. Został za to bardzo potępiony, a ówcześnie panujący król Diarmait zmusił go do zwrócenia kopii. Wtedy wypowiedział mu wojnę, gdyż chciał, by święty Finian mógł odzyskać psałterz. Bitwa rozegrała się pod Coll-Dreverny w roku 561. Rękopis oczywiście odzyskał Kolumba. Ale jak to w każdej bitwie bywa, poległo przy okazji tysiące niewinnych ludzi. Za ten fakt został ekskomunikowany i przegnany z Zielonej Wyspy przez synod w Teltdown.
Z dwunastoma towarzyszami
W 563 roku Kolumba opuścił Irlandię wraz ze swoimi dwunastoma towarzyszami, którzy pomogli mu założyć opactwo Hy na wyspie Iona. Stamtąd prowadził misje ewangelizacyjne w Nortumbri. Przy okazji odwiedził Brudę, króla Piktów.
Żywoty Kolumby opisują dość sporo opowieści o nawróceniach Piktów i rozlicznych cudach, jakich dokonał wspomniany opat. Są także pierwszym źródłem informacji o potworze z Loch Ness. Według jednego z takich opowiadań, w roku 565 Kolumba napotkał grupę Piktów, którzy kopali grób dla człowieka zabitego przez potwora. Ów święty po długiej modlitwie wskrzesił zmarłego, a wspomniani Piktowie nawrócili się na wiarę katolicką. Według innego opowiadania, Kolumba miał uratować zaatakowanego człowieka, któremu pomógł odstraszając złego potwora znakiem krzyża. Podobno tym samym znakiem otworzył sobie bramę Brudy.
Pięćdziesiąt trzy klasztory
Założył on w sumie około pięćdziesięciu trzech klasztorów i kościołów w Szkocji, Irlandii oraz na terenie Anglii. Są one powiązane federacyjnie z Ioną. Nie będąc biskupem, sprawował mimo wszystko nad nimi pełną jurysdykcję. Oprócz działalności misyjnej, oczywiście szeroko zakrojonej, Kolumba namawiał mnichów do głębokiego studiowania Pisma Świętego. Oprócz tego, zachęcał ich do zgłębiania starej literatury klasycznej i patrystycznej, a nawet do jej kopiowania, co sam usilnie robił. Często zabierał głos w różnych sprawach nie tylko duchowych. Na polu politycznym zapisał się jako mediator w różnych sporach, nawet tych między znaczącymi władcami.
Kult świętego
Po śmierci świętego Kolumby, gdy Piktowie złączyli się ze Szkotami, król Keneth umieścił jego relikwie w powstałym w latach 848-849 kościele w Dunkeld. Kult tego świętego w wiekach średnich był najpopularniejszym w całej Europie.
Ciekawostki
Imię tego świętego woła się podczas tępienia plag mysz i szczurów, a także podczas nadmiernego wysiewu kąkolu w zbożu. Wspomnienie liturgiczne św. Kolumbana ma miejsce w rocznicę jego śmierci, czyli dnia 9 czerwca każdego roku.
Ewa Michałowska- Walkiewicz
FOTO: witraż z wizerunkiem św. Kolumba w opactwie Iona, Vegansoldier, Wikimedia, domena publiczna CC-BY-SA 2.0
