Samhain było celtyckim świętem obchodzonym od 31 października do 1 listopada, tuż po zakończeniu żniw . Stanowiło początek „ciemnej połowy roku”. Przypadało mniej więcej w połowie między jesienną równonocą a przesileniem zimowym.
Samhain zalicza się do czterech świąt gaelickich, razem z Imbolc obchodzonym 1 lutego, wyznaczającym początek wiosny wg kalendarza celtyckiego, Beltaine – obchodzonym z 30 kwietnia na 1 maja, oznaczającym początek lata i Lughnasa, które było świętem plonów obchodzonym od 31 lipca do 1 sierpnia. Wszystkie te tradycyjne święta obchodzono w Irlandii, Szkocji, Anglii, Walii oraz w innych miejscach Europy, gdzie mieszkała ludność celtycka.
Podczas Samhain małe społeczności wspólnie z druidzkimi kapłanami rozpalały ognisko za pomocą koła symbolizującego słońce. Następnie zabierano z niego ogień do domów, aby rozpalić w nich paleniska. Ogień przenoszono wewnątrz wydrążonej rzepy, pełniącej funkcję lampionu, którym oświetlano drogę do domu.
Kiedy Szkoci-Irlandczycy wyemigrowali do Ameryki, przyjęli tę tradycję, ale zamiast rzepy używali dyni, ponieważ były łatwiej dostępne. To zapoczątkowało tradycję tworzenia lampionów z dyni.
Celtowie wierzyli, że podczas Samhain bariery między światem fizycznym a światem duchów znikają, umożliwiając na kontakty z mieszkańcami Innego Świata. Dlatego podczas Samhain, na obrzeżach wiosek, zostawiano dary dla wróżek w postaci jedzenia i picia.
Spodziewano się też, że w czasie Samhain zmarli przodkowie również mogą przejść na drugą stronę. Dlatego Celtowie przebierali się za zwierzęta i potwory, aby duchy nie chciały ich porwać do Świata podziemi.
W miarę rozwoju chrześcijaństwa w Irlandii, w dawnych pogańskich społecznościach misjonarze próbowali zamienić Samhain w święto chrześcijańskie.
Pierwszą próbę w V wieku podjął papież Bonifacy, który przesunął datę obchodów święta na 13 maja i określił go jako dzień ku czci świętych i męczenników. Jednakże, „święto ognia” nadal obchodzono w październiku i listopadzie, ignorując papieski dekret.
W IX w. papież Grzegorz przesunął datę obchodów święta ponownie na czas jesiennych świąt ognia i rozdzielił je na dwa dni obchodów: Dzień Wszystkich Świętych przypadający 1 listopada i Dzień Zaduszny obchodzony 2 listopada.
Jednak „nowe” święta nie zniosły tradycyjnych, pogańskich form ich obchodów. Dzień 31 października stał się znany jako „Wigilia Wszystkich Świętych” (All Hallow’s Eve), powszechnie nazywany „Halloween”. Wiele tradycji z nim związanych zostało przyjętych w XIX-wiecznej Ameryce dzięki dużej liczbie irlandzkich imigrantów, którzy nadal kultywowali swoje tradycje w nowej ojczyźnie i przekazywali kolejnym pokoleniom. Ppod koniec XX w. tradycje amerykańskiego Halloween stały się popularne w innych krajach.
Halloweenowa tradycja „Cukierek albo psikus” (trick-or-treat) wywodzi się dawnych irlandzkich i szkockich zwyczajów, tak jak mumowanie (mumming). W Irlandii mumowanie polegało na zakładaniu kostiumów, chodzeniu od drzwi do drzwi i śpiewaniu piosenek dla zmarłych. W zamian za to, otrzymywano zapłatę w postaci ciast. W Halloween, biedni ludzie chodzili od drzwi do drzwi bogatych domów i prosili o jedzenie, pieniądze, a nawet drewno na opał.
Mumming przekształcił się później w „cukierek albo psikus” jako zabawę dla dzieci. Mniej powszechna, choć wciąż popularna na Wyspach, tradycja rozpalania ognisk (bonfire) wciąż jest kultywowana, mimo zakazów i wysokich kar. Tym samym, Halloween jest najbardziej pracowitą nocą w roku dla irlandzkich strażaków wzywanych do gaszenia ognisk, które wymykają się uczestnikom zabaw spod kontroli.
Tylko podczas weekendu Halloween w 2022 r. dublińska straż pożarna otrzymała ponad 230 wezwań, z czego ponad 50 proc. dotyczyło ognisk lub innych problemów, które wystąpiły podczas obchodów święta.
BB
Redakcja portalu informuje:
Wszelkie prawa (w tym autora i wydawcy) zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione.